Afgelopen donderdag ontving de Groninger schaakwereld het verdrietige bericht van het overlijden van Frank van Indië. Hoewel Frank geen lid is geweest van Staunton was hij met zijn markante persoonlijkheid bij bijna iedereen wel bekend. Met zijn overlijden is de schaakwereld een kleurrijk persoon armer geworden. Hij zal zeker worden gemist en nog lang worden herinnerd. Van Bruno Jelic kregen we de volgende In Memoriam binnen:
Dank je wel beste vriend
1998 kwam ik naar Groningen. Ik ontmoette al snel Frank van Indië. Het is de schaaknaam en de artiestennaam van een goede vriend van me, zijn echte naam was Frank van Linde of Emar, zo gaat het verhaal, maar ook dat is niet zeker. Frank werd in 1947 in Indonesië geboren. In zijn jeugd kwam hij naar Den Haag om te studeren aan de Kunstacademie. Na zijn afstuderen kwam hij naar Groningen en werd hij hier Stadjer Waarschijnlijk maakte Frank al bij zijn komst naar
Den Haag en het kiezen van een studio zijn eerste fout, hij was een prima kunstenaar, maar eigenlijk was hij een komiek en een acteur die nooit cabaretrollen speelde. Zijn levensstijl en gedrag waren komedie en cabaret, dus ging hij zo door het leven.
Zo communiceerde hij met mensen, een heel goede man, een nobele ziel, heel intelligent. Ik herinner me Frank van de Evenaar, Atlantis en van proeflokaal Hooghoudt (de (voormalige) schaakcafés van Groningen red.). Elke ontmoeting, elk verhaal was een nieuwe anekdote,
een nieuwe komedie. Soms was het voor het publiek, soms moest het geheim blijven. Frank vertelde over zijn reizen naar Parijs en zijn hotelverblijf daar. Hij heeft naar verluidt ook enkele andere grote steden in Europa bezocht. Hij vertelde over zijn onregelmatige bezoeken
aan de Nieuwstad en de dames daar. Sommigen zeiden dat hij ooit een vriendin had die twintig tot dertig jaar jonger was, maar het is niet zeker of iemand hem vaak met haar heeft gezien, ze woonden naar verluid samen. Hij zei dat hij ook een atelier had vlakbij de Academie van Beeldende Kunsten in Groningen, maar of dat waar was, blijft een geheim. Hij leefde
van zijn tekeningen, etsen en schilderijen die hij verkocht aan vermogende klanten omdat hij zei dat Frank van Indië duur was, over hoeveel de echte waarde van die kunst was sprak hij niet. Als ze in een kroeg zaten, wilde Frank meestal rondjes of sigaren delen, want als ik dat wilde, zou hij zeggen van niet: “ik betaal wel, ik heb geld zat”. Soms speelde Frank ook schaakspelletjes voor geld met zijn vrienden Gerard, Hans en Jaap. Dus er gingen geruchten dat Frank of zijn tegenstanders op die manier geld verdienden.
Ook speelde hij graag schaaktoernooien, hij speelde vaak in de B-groep van het Schaakfestival
in Groningen, dat hij een keer won, en ook in het B-toernooi in Leeuwarden. Hij heeft waarschijnlijk ook andere toernooien gewonnen. Ik herinner me de wedstrijd die hij in Groningen speelde tegen de huidige grootmeester en kampioen van Nederland Lucas van Foreest,
dus nadat Lucas een zet Ta1 naar Tb1 speelde op een bord vol stukken en op de klok drukte, zag Frank die zet niet, dus mompelde hij tegen Lukas: “Niet zo gek doen, je bent een groot talent, speel een zet en dan pas de klok indrukken.” Het verschil tussen hen was meer dan vijftig jaar. Ik speelde die toernooien ook vaak en keek naar Franks partijen, niet vanwege veel theorie die
hij niet kende, maar vanwege de psychologische steun en komedie die hij achter het bord deed, de gezichtsuitdrukkingen en grimassen die hij uitvoerde. Als Frank won, was hij altijd vol complimenten voor de tegenstander met het gebruikelijke: “Goed dat je speelde, je speelde goed”. Als Frank echter het spel verloor, dan was hij een stuk minder complimenteus en kon hij nogal mopperen. (De zogenaamde intergalactische paradox red.)
Als hij op de weg naar de speellokaal was met de fiets, zei Frank vaak ga, ga, ga voor mij.
En zo was Frank een van mijn beste vrienden in Groningen. Ik zou nog veel langer over die lieve man kunnen schrijven, maar deze keer niet. Tenslotte, lieve vriend, bedankt voor alle anekdotes, voor elke bijeenkomst en verhalen, voor elk samen gedronken drankje en voor elke sigaretje. Ik zal je heel erg missen, je mist de artiesten en schakers in Groningen, je mist elke goede man een vrouw die je kende.
Dank je, lieve Frank van Indië, voor alles.
Bruno Jelic